Scheiding regelen, waar beginnen?

Het moment dat er besloten wordt om een punt te zetten achter een huwelijk, vormt eigenlijk het startpunt voor het proces waarin een aantal belangrijke besluiten moeten worden genomen en afspraken moeten worden gemaakt. Uiteraard is dit niet een proces waar de partners dagelijks mee te maken hebben. Veel scheidende stellen hebben dan ook géén idee waar ze moeten beginnen en wat in hun situatie de beste stappen zijn. Dit artikel biedt meer inzicht hierin.

De juridische omschrijving voor het ontbinden van een echtverbintenis is dat “het huwelijk tussen twee partners duurzaam is ontwricht”. Voordat de rechter deze conclusie kan (en zal) trekken, moeten er veel zaken worden besloten en vastgelegd. De uitspraak van de rechter is nog niet het moment dat de partners officieel gescheiden zijn. Dit is pas op het moment dat de scheiding is ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand.

Scheiding aanvragen met een eenzijdig of gemeenschappelijk verzoekschrift?

Op het moment dat er gekozen wordt om te gaan scheiden, wordt deze “keuze” aan de rechtbank bekend gemaakt door middel van een verzoekschrift. Hierin zijn twee mogelijkheden:

Via een gemeenschappelijk verzoekschrift;
Via een eenzijdig verzoekschrift.

De eerste optie is uiteraard de meest gebruikelijke manier. Hierbij vragen beide partners aan de rechtbank om de ontbinding van het huwelijk in gang te zetten. Bij een eenzijdig verzoekschrift heeft één van de partners het initiatief genomen om te scheiden, zonder dat er afspraken zijn gemaakt. Deze keuze kan gemaakt worden als er sprake is van een hooglopend conflict, één van de partners het niet eens is met deze keuze of als een van de partijen niet meer in beeld is. De rechtbank zal de andere partner op de hoogte stellen van het eenzijdige verzoekschrift met behulp van een deurwaarder. Hiermee zal de procedure van start gaan.

Een echtscheidingsproces bestaat uit grofweg 8 stappen:

Besluitvorming om te gaan scheiden.
Zoeken naar de juiste hulp om (delen van) het echtscheidingsproces te doorlopen.
Het maken van afspraken met betrekking tot de verdeling van bezittingen en schulden en de afhandeling van het huwelijk.
Het opstellen van een echtscheidingsconvenant.
Indien nodig het opstellen van een ouderschapsplan, als er kinderen uit het huwelijk zijn voortgekomen die op het moment van scheiden nog van minderjarige leeftijd zijn.
Het indienen van een verzoek tot echtscheiding bij de rechtbank.
Het instemmen met de uitspraak van de rechter.
Inschrijving van het vonnis in de registers van de burgerlijke stand.

Binnen bovenstaande stappen van een echtscheidingsprocedure zijn een aantal zaken wettelijk vastgelegd en hebben de scheidende partners keuzemogelijkheden in andere fases. De wettelijke verplichting heeft vooral betrekking op de uiteindelijke aanvraag van een echtscheidingsprocedure. Dit mag alleen worden gedaan door een familierechtadvocaat. Dit betekent niets anders dat de scheidende partners op een bepaald moment van de procedure verplicht zijn om juridische hulp in te schakelen. De partners hebben de keuze om dit moment te bepalen.

Scheiden zonder juridische hulp?

Het scheiden zonder juridische hulp is dus niet mogelijk, maar de partners kunnen er wel voor kiezen om deze ondersteuning zo laat mogelijk in te schakelen. De keuze hiervoor is afhankelijk van de situatie. Op het moment dat de partijen niet meer in staat zijn om zelfstandig afspraken te maken, zullen zij zich wel moeten wenden tot een afzonderlijke echtscheidingsadvocaat om hun belangen te laten behartigen. Uiteraard zal deze jurist begeleiding bieden gedurende het gehele proces. Dit is natuurlijk wel de duurste optie, want de twee familierechtadvocaten zullen eerst gezamenlijk tot overeenstemming moeten komen om de scheiding te kunnen indienen bij de rechtbank. Op het moment dat deze juristen hier niet in slagen zal de rechter ook op dit punt een oordeel moeten uitspreken wat uiteraard veel financiële gevolgen heeft voor de partners.

Als partners er vertrouwen in hebben dat ze in goed overleg een scheidingsprocedure kunnen doorlopen, biedt dat meer mogelijkheden. In dat geval kan er immers gekozen worden voor mediation. Hierbij is de mediator een onafhankelijke gesprekspartner die zich voornamelijk bezig zal houden met procesbewaking. Deze persoon zal de partners begeleiding bieden bij het maken van afspraken en het nemen van besluiten, maar hier géén oordeel bij vormen. Een mediator zal het scheidende stel van alle benodigde informatie voorzien en beschikbaar zijn voor alle praktische vragen. Een mediator kan overigens ook een echtscheidingsadvocaat zijn waar de partners gezamenlijk van gebruik maken.

Echtscheidingsproces volledig digitaal doorlopen

Het online scheiden is een andere optie waarvoor steeds meer gekozen wordt. Online scheiden is een uitstekend toepasbare scheidingsvorm waarbij de partners volledig zelfstandig het scheidingsproces doorlopen. Zij maken hierbij gebruik van de digitale mogelijkheden om zichzelf van de benodigde informatie en de rechtsgeldige documenten (echtscheidingsconvenant en eventueel ouderschapsplan) te voorzien. Bij het online scheiden is er géén sprake van afhankelijkheid. Online scheiden kan in eigen tempo worden afgehandeld en is locatie onafhankelijk.

Online scheiden is een optie waarbij de rol van de juridische hulp wordt (voor zover het kan) overgenomen door de digitale mogelijkheden. Het stel kan zelfs een keuze maken met betrekking tot de intensiteit van de ondersteuning. Er kan gekozen worden voor relatief veel hulp op afstand, maar ook voor een optie waarbij de stukken direct worden ingediend bij de rechtbank. Bij het online scheiden is zelfs mogelijk in de wat meer uitzonderlijke situaties zoals bij een behoefte voor een versnelde procedure of als er gebruik wordt gemaakt van gesubsidieerde rechtsbijstand.

Uiteraard heeft online scheiden zeer veel financiële voordelen. Er wordt immers pas op het laatste moment in het proces gebruik gemaakt van juridische ondersteuning met de bijbehorende kostenvoordelen. De partners zijn hierbij wel voor het grootste deel op zichzelf aangewezen en hebben alleen de beschikking over digitale hulpbronnen. Dit is uiteraard geen eenvoudige opgave bij een ingewikkelde verdeling van schulden en bezittingen. In het onderstaande staatje vindt u een overzicht van een aantal aansprekende aanbieders van het online scheiden om een beeld te vormen van deze mogelijkheid.

Wanneer is de echtscheiding officieel?

De familierechtadvocaat zal dus het verzoek tot echtscheiding indienen bij de rechtbank. De datum dat dit gebeurt, zal ook gezien worden als de peildatum voor de verdeling van bezittingen en schulden tussen de twee scheidende partners. Na ongeveer drie weken ontvangt de echtscheidingsadvocaat de beschikking van de rechtbank. Deze uitspraak van de rechter is dus nog niet het moment dat de partners zich officieel gescheiden kunnen noemen.

De partners hebben 6 weken de tijd om in beroep te gaan tegen de uitspraak. Als ze instemmen met deze uitspraak en hier niet tegen in hoger beroep zullen gaan kan de akte van berusting worden opgestuurd naar de rechtbank. Op dat moment kan de familierechtadvocaat de uitspraak laten inschrijven in de registers van de burgerlijke stand en is de echtscheiding een feit. Voorwaarde is wel dat deze inschrijving binnen een tijdsbestek van drie maanden na de uitspraak is ingeschreven, anders is deze uitspraak ongeldig en blijven de partners getrouwd. Uiteraard is dat niet de bedoeling als er het besluit is genomen om een scheiding te regelen. Gelukkig komt het dan ook alleen een zeer uitzonderlijke gevallen voor dat een echtscheidingsadvocaat “vergeet” om een vonnis te laten inschrijven.